Quản lý chất thải rắn là một vấn đề quan trọng và phức tạp đã thu hút được sự quan tâm đáng kể trên toàn cầu do tác động bất lợi mà nó gây ra đối với sức khỏe con người và môi trường. Với sự tăng trưởng nhanh chóng của dân số và đô thị hóa, việc tạo ra chất thải rắn đã tăng theo cấp số nhân, tất yếu đòi hỏi các phương pháp xử lý hiệu quả để đáp ứng những thách thức liên quan đến nó.
Chất thải rắn là gì?
Theo thu mua phế liệu Quang Tuấn, chất thải rắn là những loại vật liệu được thải bỏ từ các hoạt động dân cư, thương mại, công nghiệp và nông nghiệp.
Phân loại chất thải rắn
Chất thải rắn có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau, chẳng hạn như chất thải rắn đô thị (MSW), chất thải xây dựng và phá hủy (C&D), chất thải công nghiệp, chất thải nông nghiệp và chất thải nguy hại.
Chất thải rắn đô thị (MSW)
Bao gồm rác thải sinh hoạt, chẳng hạn như vật liệu đóng gói, rác thải thực phẩm, rác sân vườn và các vật dụng hàng ngày như giấy, bìa cứng, nhựa, thủy tinh và kim loại. MSW cũng bao gồm chất thải được tạo ra từ trường học, văn phòng và các cơ sở bán lẻ.
Chất thải công trình
Chủ yếu bắt nguồn từ việc xây dựng, cải tạo và phá dỡ các công trình. Nó bao gồm các vật liệu như bê tông, gạch, gỗ, kim loại, tấm thạch cao, nhựa đường và nhựa.
Chất thải công nghiệp
Là chất thải được tạo ra từ các quy trình sản xuất, nhà máy, nhà máy điện và các hoạt động công nghiệp khác. Điều này có thể bao gồm các sản phẩm phụ khác nhau, vật liệu đóng gói, hóa chất, bùn và các chất rắn khác.
Chất thải nông nghiệp
Chất thải nông nghiệp là chất thải hữu cơ được tạo ra từ trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và các hoạt động nông nghiệp khác. Nó bao gồm tàn dư cây trồng, phân động vật, nhựa nông nghiệp và các vật liệu hữu cơ khác.
Chất thải nguy hại
Đây là một loại chất rắn đặc biệt có nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người hoặc môi trường do các đặc tính hóa học, vật lý hoặc sinh học của nó. Nó có thể bao gồm nhiều chất khác nhau như hóa chất, dung môi, kim loại nặng, thuốc trừ sâu, pin và chất thải điện tử.
Ảnh hưởng của chất thải rắn
Chất thải rắn có tác động đáng kể đến môi trường, sức khỏe con người và nền kinh tế. Một số điều cần xem xét:
Tác động môi trường
Việc xử lý và quản lý chất thải rắn không đúng cách có thể tạo ra nhiều vấn đề môi trường khác nhau. Khi chất thải rắn được đưa đến các bãi chôn lấp, nó sẽ phân hủy và tạo ra các khí nhà kính có hại, góp phần gây ra biến đổi khí hậu. Các bãi chôn lấp cũng có thể làm ô nhiễm đất và nước ngầm nếu không được lót và quản lý đúng cách, dẫn đến ô nhiễm các khu vực lân cận.
Đốt chất thải tạo ra các chất gây ô nhiễm không khí, bao gồm khí nhà kính, hóa chất độc hại và các hạt vật chất. Ngoài ra, việc khai thác, sản xuất và xử lý các vật liệu được sử dụng trong quá trình tạo ra chất thải rắn góp phần phá rừng, phá hủy môi trường sống và làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.
Sức khỏe con người
Việc xử lý chất thải nguy hại không đúng cách có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Khi các vật liệu nguy hiểm như hóa chất, dược phẩm hoặc chất thải điện tử không được xử lý đúng cách, chúng có thể làm ô nhiễm nguồn nước hoặc xâm nhập vào đất, dẫn đến ô nhiễm nước ngầm và phát tán chất độc vào chuỗi thức ăn.
Tiếp xúc với các chất ô nhiễm như vậy có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm các vấn đề về hô hấp, ung thư, rối loạn sinh sản và tổn thương thần kinh. Quản lý chất thải không đầy đủ cũng có thể tạo ra nơi sinh sản cho các vật truyền bệnh như muỗi, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Ý nghĩa kinh tế
Quản lý chất thải rắn gây ra chi phí kinh tế đáng kể. Chính phủ và các đô thị đầu tư nguồn lực đáng kể vào việc thu gom, vận chuyển, xử lý và tiêu hủy chất thải. Hệ thống quản lý chất thải kém hiệu quả có thể gây căng thẳng cho nền kinh tế do tăng chi phí làm sạch môi trường, chi phí chăm sóc sức khỏe liên quan đến các vấn đề sức khỏe do chất thải gây ra và mất năng suất do bệnh tật liên quan đến quản lý chất thải kém.
Hơn nữa, quản lý chất thải có thể mang lại cơ hội kinh tế bằng cách thúc đẩy các sáng kiến tái chế, làm phân trộn và biến chất thải thành năng lượng. Những hoạt động này tạo ra việc làm, giảm nhu cầu về nguyên liệu thô và đóng góp cho nền kinh tế tuần hoàn.
Một số biện pháp phổ biến
Chôn lấp
Đây là một trong những phương pháp được sử dụng rộng rãi nhất, liên quan đến việc xử lý chất thải rắn tại các bãi chôn lấp được chỉ định. Chất thải được nén và chôn thành từng lớp với các biện pháp ngăn chặn ô nhiễm nước ngầm và giải phóng khí độc hại.
Đốt
Với phương pháp này, chất thải rắn được đốt ở nhiệt độ cao trong các lò đốt chuyên dụng. Nhiệt sinh ra thường được sử dụng để sản xuất năng lượng, có thể cung cấp năng lượng cho các cơ sở gần đó hoặc thậm chí đưa vào lưới điện. Lò đốt tiên tiến cũng kết hợp các công nghệ kiểm soát khí thải để giảm thiểu ô nhiễm không khí.
Tái chế
Tái chế bao gồm việc phân loại và xử lý chất thải thành nguyên liệu thô thứ cấp, có thể được sử dụng để sản xuất sản phẩm mới. Các vật liệu có thể tái chế phổ biến bao gồm giấy, nhựa, thủy tinh và kim loại. Tái chế giúp bảo tồn tài nguyên, giảm nhu cầu về nguyên liệu thô mới và giảm phát sinh chất thải.
Phân hủy kỵ khí
Quá trình này liên quan đến việc phân hủy chất thải hữu cơ trong điều kiện không có oxy, tạo ra khí sinh học (chủ yếu là metan) và tiêu hóa. Khí sinh học có thể được sử dụng làm nguồn năng lượng tái tạo, trong khi chất thải có thể được sử dụng làm phân bón hoặc chất điều hòa đất.
Nhiệt phân và khí hóa
Các quá trình nhiệt này liên quan đến việc chuyển đổi chất thải rắn thành khí giàu năng lượng (khí tổng hợp) hoặc nhiên liệu lỏng thông qua quá trình phân hủy ở nhiệt độ cao. Những phương pháp này có thể được sử dụng để thu hồi năng lượng từ chất thải không thể tái chế đồng thời giảm lượng chất thải được đưa đến các bãi chôn lấp.
Biến chất thải thành năng lượng
Phương pháp này kết hợp đốt rác và thu hồi năng lượng. Chất thải được đốt trong điều kiện được kiểm soát để tạo ra nhiệt, cung cấp năng lượng cho tua-bin và tạo ra điện. Các nhà máy biến chất thải thành năng lượng cũng bao gồm các hệ thống kiểm soát ô nhiễm để giảm tác động đến môi trường.
